Imię: "Cygan" Nazwisko:

Młody, obdarty Żyd o nieznanym nazwisku, śniadej twarzy, uciekinier z getta. Bohdan Mączewski spotyka go na ulicy w okresie likwidacji getta. Zabiera go do domu, daje nowe ubranie, pozwala się umyć, karmi go i szykuje kąt do spania. „Cygan” ma dobry wygląd, Mączewski poleca go sąsiadowi do pracy w ogrodzie. Rozpoznaje go jednak granatowy policjant i zabiera na komisariat.

Mączewski idzie na komisariat, apeluje do honoru komisarza i prosi o wypuszczenie „Cygana”. Oferuje komisarzowi złoty pierścionek z brylantem i weksel na 10.000. Komisarz nie przyjmuje tej oferty, ale poruszony zachowaniem Mączewskiego pozwala mu przekazać „Cyganowi” chleb z masłem. Mączewski chowa w chlebie liścik.

Mączewski zaprasza do szynku dwóch policjantów, gości ich, prosząc, żeby przenieśli młodego Żyda do celi „cygańskiej”, z której Mączewski mógłby go uwolnić.

Policjanci godzą się na takie rozwiązanie, ale nie robią tego. W nocy Bohdan Mączewski poleca przechowywanym Żydom, żeby opuścili dom i ukryli się w zaroślach nad Wisłą. Ma po nich przyjść o północy. Sam szykuje narzędzia i rusza na komisariat, zamierzając wydobyć „Cygana”. „Widząc niechybną katastrofę powstrzymaliśmy p. Mączewskiego od tego szalonego kroku.”

„Cygan” pozostaje w areszcie.