Dziennik z podziemia, Basia Temkin-Bermanowa; wstęp, opracowanie, przypisy Anka Grupińska, Paweł Szapiro
- Basia
- Temkin-Bermanowa
- Warszawa
- 2000
- pamiętnik
- tak
- tam i wtedy
- polski
- 
                                    
                                    Autorka rozpoczęła pisanie 5 stycznia 1944 roku, a ostatni wpis pochodzi z 14 stycznia 1945 roku. Dziennik zapisany został w dziesięciu zwykłych, szkolnych zeszytach w kratkę. Powstawał nieregularnie. Bermanowa sięgała po pióro zapewne tylko wtedy, gdy znalazła wolną chwilę i kiedy starczało jej siły. 
 Kolejne zapisy, skrupulatnie datowane, prowadzone w języku polskim powstawały najpierw w okupowanej Warszawie (\"w ukryciu\"), potem w okupowanej stolicy (\"wolnej\"), jeszcze później (znów \"na aryjskich papierach\") w kilku podstołecznych miejscowościach. Najstarsze opisane wydarzenie miało miejsce podczas Kampanii Wrześniowej 1939, ostatnie - trzy dni przed wyzwoleniem Warszawy (17 stycznia 1945).
- 
            Powiązani ludzie:- 
                                
                                    Kiełbikowa
 p.
                                                                    
                                                                    Gospodyni willi leżącej w pobliżu getta w Falenicy. Prawdopodobnie w dniach masakry w senatorium, to ona udzieliła s... 
- 
                                
                                    Klin
 Dawid
                                                                    
                                                                    \"Bronek\" - działacz żydowskich żwiązków zawodowych i Bundu, podczas okpacji łacznik CK Bundu z PPS-WRN.... 
- 
                                
                                    Kowalski
 major Ryszard
                                                                    
                                                                    Mąż Ziuty, zginął zasypany w budynku przy Freta 16, w siedzibie dowództwa AL. 
- 
                                
                                    Kurland
 Stanisław (Salomon)
                                                                    
                                                                    "Korab", szef Oddziału VI (bezpieczeństwa) w Sztabie Głównym AL, w czasie Powstania Warszawskiego cżłonek... 
- 
                                
                                    Kossower
 Emilia (Szoszana) 'Emilka'
                                                                    
                                                                    Łączniczka ŻZW po tzw. aryjskiej stronie, przed wybuchem powstania w getcie warszawskim zajmowała się zakupem i prze... 
- 
                                
                                    Kowalska-Grajpel
 Izolda
                                                                    
                                                                    Żydówka. Żona dowódcy obwodu AL, Bronisława Kowalskiego. 
- 
                                
                                    Temkin-Bermanowa
 Basia
                                                                    
                                                                    Wychowana została w "zwykłej żydowskiej rodzinie" (w Warszawie od dwóch pokoleń). Przez wiele lat studiowa... 
- 
                                
                                    Tisch
 Eliasz
                                                                    
                                                                    Członek prezydium Żydowskiej Samopomocy Społecznej. 
- 
                                
                                    Temkin-Majer
 Mania
                                                                    
                                                                    Strasza o dwanaście lat siostra Basi Temkin-Berman. W czasie I wojny światowej pracowała jako pracownica handlowa. W... 
- 
                                
                                    Tursch
 Mojżesz (Mieczysław)
                                                                    
                                                                    Lekarz. Do sierpnia 1944 ukrywał się mieszkaniu za Żoliborzu. Dr Tursz brał udział w powstaniu warszawskim pracując... 
- 
                                
                                    Trojanowski
 dr
                                                                    
                                                                    Chirurg. Wraz z dr Kanabusem wykonał prawdopodobnie największą liczbę operacji usuwających skutki obrzezania - ok. 5... 
- 
                                
                                    Paśniczek
 Franciszek
                                                                    
                                                                    Przedwojenny burmistrz Garwolina, opiekowal się dzisiątkmai Żydów m.in synek lekarza p. Lipstada, Aleksandrem. 
- 
                                
                                    Weksler
 Roza
                                                                    
                                                                    Absolwentka żydowskiego seminarium nauczucielskiego w Wilnie. Na początku wojny pracowała jako świetliczanka w Warsz... 
- 
                                
                                    Wielikowski
 dr
                                                                    
                                                                    Adwokat, był jednym Z czołowch działaczy Żydowskiej Samopomocy Społecznej 
- 
                                
                                    Woźnicka
 Zofia
                                                                    
                                                                    Siostra bliźniaczka Ludwiki Woźnickiej. Tłumaczka literatury francuskiej, krytyk literacki, autorka książek dla dzie... 
- 
                                
                                    Woźnicka
 Ludwika
                                                                    
                                                                    Siostra bliźniaczka Zofii Woźnickiej. Tłumaczka literatury anglosaskiej, autorka książek dla dzieci i młodzieży, a t... 
- 
                                
                                    Wrocławski
 Nieznane
                                                                    
                                                                    Fotograf. Szwagier Cesi Herman (siostra żony Ringelbluma). Pomagał w szyszczeniu i retuszowaniu zdjęć koniecznych do... 
- 
                                
                                    Wegmajster
 Lota (Dorota)
                                                                    
                                                                    Historyk, współpracownica Stafanii Sempołowskiej, dostawszy się w ręce Ukraińców popełniła samobójstwo na Zieleniaku... 
- 
                                
                                    Wąsowska-Leszczyńska
 Eugenia
                                                                    
                                                                    W latach 1942-44 brała udział w ruchu podziemnym Stronnictwa Demokratycznego i Rady Pomocy Żydom na odcinku: tajnej... 
- 
                                
                                    Wojeńska
 Czesława
                                                                    
                                                                    Żona działacza oświatowego socjalistycznego, Teofila Wojeńskiego, czynnego podczas okupacji w polskim demokratycznym... 
- 
                                
                                    Wojeński
 Teofil
                                                                    
                                                                    Kierownik tajnego nauczania (późń. Komisji Tajnego Nauczania) w początkowym okresie działalności Departametu Oświaty... 
- 
                                
                                    Lakutowicz
 Janina
                                                                    
                                                                    Opiekunka Anity Orzech. Pomagała w załtwianiu przepustek dla kolejowych dla działaczy podejmujących starania o uwoln... 
- 
                                
                                    Lanota
 Edward
                                                                    
                                                                    Szef sztabu Obwodu AL. Mąż Hanki Rotenberg. Zginął zasypany w budynku przy Freta 16, w siedzibie dowództwa AL. Pełni... 
- 
                                
                                    Landy
 Halina
                                                                    
                                                                    Żona dr Landy z Żoliborza. Pomagała dr Kanabusowi w operacjach napletka dla zamaskowania skutków obrzezania. 
- 
                                
                                    Gombiński (Jan Mawult)
 Stanisław
                                                                    
                                                                    Funkcjonariusz Służby Porządkowej w getcie warszawskim, od stycznia 1943 ukrywal się po aryjskiej stronie, gdzie w p... 
- 
                                
                                    Gutensztalt
 Genia
                                                                    
                                                                    Siostra Hersza Gitensztalt, poety żydowskiego, bundowca, przyjaciółka Basi Temkin-Bermanowej. W czasie wojny zbiegła... 
- 
                                
                                    Grodzki
 dr
                                                                    
                                                                    Chirurg. Przeprowadził wiele operacji plastycznych nosa mających ukryć żydowskie pochodzenie. Jako jedyny (oprócz dr... 
- 
                                
                                    Gelblum
 Irena
                                                                    
                                                                    Łączniczka ŻOB-u po aryjskiej stronie, przeżyłą wojnę. 
- 
                                
                                    Goliborska
 Teodozja
                                                                    
                                                                    Lekarka szpitala dziecięcego Bersonów i Baumanów w getcie warszawskim. Przeżyłą wojnę. 
- 
                                
                                    Grasberg
 Jerzy
                                                                    
                                                                    Działacz w Związku Harcerstwa Polskiego, czynny w ruchu podziemnym. Zamordowany prawdopodobnie przez żołnierzy AK pi... 
- 
                                
                                    Guzik
 Daniel Daniel
                                                                    
                                                                    Dyrektor Jointu. Przetrwał w bunkrze, umieszczonytm w ruinach, do wyzwolenia. Jako przedstawiciel Jointu w Warszawie... 
- 
                                
                                    Goldfarb
 Szmuel
                                                                    
                                                                    Przed wojną wydawca, w getcie był właścicielem sklepiku ze starymi książkami na rogu Franciszkańskiej i Nowiniarskie... 
- 
                                
                                    Reif
 Maria
                                                                    
                                                                    Jak opisuje ją Basia Temkin-Bermanowa - \"dusza wszelkiej działalności opiekuńczej\" w getcie w Falenicy. 
- 
                                
                                    Roessler
 Nieznane
                                                                    
                                                                    Fotograf. Za pośrednictwem Józefa Zysmana (Ziemiana) pomagał w czyszczeniu i retuszowaniu zdjęć koniecznych do wyrob... 
- 
                                
                                    Rzeczycka
 Sylwia
                                                                    
                                                                    Roznosiła pieniądze przesłane przez Rząd Polski do Delegatury Rządu w Warszawie dla Żydów. Załatwiała także dokument... 
- 
                                
                                    Rutkiewicz
 Jan
                                                                    
                                                                    Dr med. pomagał dr Kanabusowi w operacjach napletka mających zamaskować skutki obrzezania. 
- 
                                
                                    Rozensztajn
 Ryfka
                                                                    
                                                                    Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, działaczka i autorytet moralny Bundu w getcie warszawskim. \"B... 
- 
                                
                                    Rudnicki
 Adolf
                                                                    
                                                                    Literat, autor kilku powieści i nowel, który otrzymywał od Basi Temkin-Bermanowej i Adolfa Bermana materiały pamiętn... 
- 
                                
                                    Felhorska
 Felicja
                                                                    
                                                                    Dr Felicja Felhorska, psychotechnik. Młoda koleżanka, uczennica pani Narcyzy (Maria Grzegorzewska). Pomogła w uratow... 
- 
                                
                                    Frydman
 Regina (Zosia)
                                                                    
                                                                    W getcie warszawskim pracowała jako pomoc pielęgniarska w szpitalu dziecięcym Bersonów i Baumanów, od marca 1943 po... 
- 
                                
                                    Berman
 Adolf
                                                                    
                                                                    Dr psychologii, nauczyciel, działać Poalej Syjon-Lewicy, prominentna postać w getcie warszawskim, członek podziemia... 
- 
                                
                                    Biberstein
 Marek
                                                                    
                                                                    Członek prezydium Żydowskiej Samopomocy Społecznej. 
- 
                                
                                    Bucholtz-Bukolska
 Janina
                                                                    
                                                                    Zasłużona działaczka na polu udzielania pomocy Żydom. Tłumacz przysięgły z języka niemieckiego, francuskiego i angie... 
- 
                                
                                    Berland
 Marian
                                                                    
                                                                    Napisał pracę o przeżyciach w czasie okupacji, częściowo drukowaną w \"Przełomie\". Opisal kilkanaście mie... 
- 
                                
                                    Brzóska
 Ewa
                                                                    
                                                                    Właścicielka sklepiku z warzywami na ul. Sędzowkiej 5. Józef Zysman-Ziemian pisze o niej: 'Właścicielka sklepiku, pa... 
- 
                                
                                    Bajer
 Halina
                                                                    
                                                                    Żona dr Hipolita Bajera. Psycholog. Straciła dwoje dzieci zamordowanych przez Niemców jesienią 1942 w czasie akcji w... 
- 
                                
                                    Bratman
 Rena
                                                                    
                                                                    Ukrywała się po aryjskiej stronie do wybuchu Powstania Warszawskiego. Niedługo potem, wraz z narzeczonym, zostałą wy... 
- 
                                
                                    Borkowska
 Lea
                                                                    
                                                                    Przyjaciółka Tuwii Borzykowskiego, przeżyła wojnę. Po upadku Powstania Warszawskiego spotkała się z Barbarą i Adolfe... 
- 
                                
                                    Blady-Szwajger
 Inka (Adina)
                                                                    
                                                                    W getcie warszawskim lekarka w szpitalu dziecięcym Bersonów i Baumanów, od stycznia 1943 po stronie aryjskiej jako ą... 
- 
                                
                                    Bier
 Janina
                                                                    
                                                                    Adwokat. Znana działaczka komunistyczna w Polsce przedwojennej. Urodzona w Lublinie. Przebywała we Lwowie w latach 1... 
- 
                                
                                    Borzykowski
 Tuwia
                                                                    
                                                                    Działacz Dror, he'Chaluc, następnie Paolej Syjon, założył konspiracyjne komórki tych organizacji w rodzinnym Radomsk... 
- 
                                
                                    Matywiecki
 Anastazy
                                                                    
                                                                    Jeden z przywódców AL w okresie powstania warszawskiego, przed wojną aplikant adwokacki. Zginął zasypany gruzami pod... 
- 
                                
                                    Markin
 Estera
                                                                    
                                                                    Doktor psychologii. Autorka prac naukowych. Emanuel Ringelblum pisze o niej: \"Przed wojną była nauczycielką fi... 
- 
                                
                                    Mroczek
 Edmund
                                                                    
                                                                    Lekarz. Wraz z dr Skórskim przeprowadzili prawdopodobnie największą liczbę opracji garbatych nosów, zdradzających ży... 
- 
                                
                                    Auerbach
 Aurelia (Rachela)
                                                                    
                                                                    Autorka pracy \"Z ludem pospołu\". Była to kronika żałobna poświęcona pamięci literatów, artystów,muzyków,... 
- 
                                
                                    Assorodobraj
 Nina
                                                                    
                                                                    Lekarz. Żydówka, przeżyła; u niej [Krasińskiego 18] Basia Temkin Bermanowa i mąż Adolf Berman ukryli swoje prywatne... 
- 
                                
                                    Askanas
 Zdzisław
                                                                    
                                                                    Podczas wojny ukrywał się po aryjskiej stronie. Po upadku Powstania Warszawskiego szef zapasowego szpitala Sanitaria... 
- 
                                
                                    Łaska
 Maria
                                                                    
                                                                    Polska, pracwnica RGO. Pomagała Żydom. W czasie wojny pracowała w Biurze Kennkart, a potem w ewidencji (Wydział Ewid... 
- 
                                
                                    Hilfstein
 Chaim
                                                                    
                                                                    Członek prezydium Żydowskiej Samopomocy Społecznej. 
- 
                                
                                    Hoffer
 Stanisław
                                                                    
                                                                    Ukrywał się razem z Marianem Berlandem, który to zachęcił go do opisania swoich wspomnień z okresu pracy w getcie. N... 
- 
                                
                                    Zylberg
 Luba (Marysia)
                                                                    
                                                                    Łączniczka ŻOB-u po aryjskiej stronie. Mieszka w Tel-Awiwie. 
- 
                                
                                    Orzech
 Maurycy
                                                                    
                                                                    Działacz żydowskich i polskich związków zawodowych, dziennikarz, w getcie członek CK Bundu. Wyszedł z dzielnicy zamk... 
- 
                                
                                    dr Grynberg
 Zygmunt
                                                                    
                                                                    Napisał pracę o Treblince, częściowo zachowana. 
- 
                                
                                    dr Podkowińska
 Zofia
                                                                    
                                                                    Archeolog, jedna z głównych opiekunek Żydów, kierownik Instytutu Kultury Materialnej. 
- 
                                
                                    Rybicka dr 
 Ewa
                                                                    
                                                                    Psycholog, polska działaczka konspiracyjna, czynna w kacji pomocy Żydom. Adolf Berman pisze o niej: \"wybtna dz... 
- 
                                
                                    dr K.
 Aleksandra
                                                                    
                                                                    Lekarz pediatra z Pragi. Samodzielnie utrzymywała dwóch synkówi citkę-staruszkę, leczyła prawie bezinteresownie, mię... 
- 
                                
                                    dr Kanabus
 Feliks
                                                                    
                                                                    Chirurg. Pracował w szpitalu na ul. Kopernika. Pomagał w leczeniu dzieci żydowskich. Jak sam wspomina : "Dzieci... 
- 
                                
                                    Diubell
 siostry
                                                                    
                                                                    Polki; łączniczki podziemia, przechowywały Żydów za pieniądze. 
- 
                                
                                    Dermanowicz
 Nieznane
                                                                    
                                                                    Działaczka katolicka, prezes RGO w Izabelinie. Pomogła Barbarze i Adolfowi Bermanom w okresie tuż po Powstaniu Warsz... 
 Powiązane miejsca:- 
                                
                                    Franciszkańska i Nowiniarska
                                                                    
                                                                    Sklepik ze starymi książkami prowadzony przez Szmeula Goldfarba.Wg. opisu Barbary Temkin-Bermanowej: \'Biedny wychud... 
- 
                                
                                    Leszno 94
                                                                    
                                                                    Mieszkanie Jeniny Bucholtz-Bukolskiej. 
- 
                                
                                    Sewerynów
                                                                    
                                                                    Stołówka. Miejsce miłe, spokojne i ciche. Jedzenie dość tanie i dość obfite. Zupa już od dwóch złotych, kawa za złot... 
- 
                                
                                    Sędziowska 5
                                                                    
                                                                    "Urzędował" tam i załatwiał wiele interesów Józef Zysman-Ziemian. 
- 
                                
                                    Słowackiego 5/13
                                                                    
                                                                    Przychodnia dziecięca 'Zdrowie', której właścicielem był dr Kanabus wraz z dr Landym, w której potajemnie przeprowad... 
- 
                                
                                    Suwalska
                                                                    
                                                                    Właściwie schowek, w którym ukrywały się tzw. 'pięcioraczki' - Pola Elster, Henryk i Bluma Wasser, Berliński i Elka... 
- Suwalska
- Suwalska
- 
                                
                                    Koszykowa
                                                                    
                                                                    Basia Berman pisze o niej \"obiady były drogie i wykwintne, ale myśmy zarówno przez oszczędność, jak i dla niez... 
- 
                                
                                    Krasińskiego 18
                                                                    
                                                                    "Czwórka" [IV kolonia Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej] - kwatera i koszary AL w czasie Powstania Wa... 
- 
                                
                                    Kopernika
                                                                    
                                                                    Szpital liczący blisko 200 łóżek na oddziałach pediatrycznym i chirurgicznym i przyjmujący pacjentów do lat 14. Pomo... 
- 
                                
                                    plac Teatralny lokal panien kanoniczek
                                                                    
                                                                    Jadłodania. Basia Berman pisze o nim \"spotykaliśmy się w lokalu panien kanoniczek, gdzie były obrzydliwe, zimn... 
- 
                                
                                    Promyka
                                                                    
                                                                    Schowek, w którym po kapitulacji Powstania Warszawskiego przez 42 dni ukrywało się ok. 15 osób. Głównie Żydów, który... 
- 
                                
                                    Nieznana
                                                                    
                                                                    Domek (niedaleko magistratu), w którym pierwszy raz po Powstaniu Warszawskim spotkali się Basia i Adolf Bermanowie z... 
- 
                                
                                    Nieznana
                                                                    
                                                                    Szpital dla psychicznie chorych. Ringelblum pisał o nim "Skupiają obłakanych Żydów z całego kraju w Zofiówce, p... 
- 
                                
                                    plac Wilsona 4
                                                                    
                                                                    Gmach Feniksa (Zarząd Warszawskiej Kooperatywy Mieszkaniowej). 29 września 1944 roku przemaszerowali tam ocaleli żoł... 
- 
                                
                                    Świętokrzyska i Jasna
                                                                    
                                                                    Za wiedzą i zgodą właścicielki, Oli Heptinger, odbywały się tam spotkania prezydium Rady Pomocy Żydom. 
 Powiązane wydarzenia:- Pomoc lekarska dla dzieci żydowskich w szpitalu na ul. Kopernika.... 1941 ,
- Pomoc lekarska w czasie okupacji. Działał referat lekarski przy Ra... 1942 ,
- Meta na ul. Suwalskiej, u "pięcioraczków" (Pola Ester, H... ,
- Dwutygodniowa wyprawa, rodzaj wakacji, Basi Temkin-Bermanowej do s... 1941-08-15 ,
- Sposób na wydostanie się z getta w 1941 roku: z centrali Centosu w... 1941-08-15 ,
- Opis getta w Falenicy (w lecie 1941 roku): wielka nędza, podobnie... 1941-08 ,
- Żydowska Samopomoc Społeczna (ŻSS) - powołana w maju 1940 przez wł... 1940-05 ,
- Transferstelle - niemiecka instytucja administracji cywilnej, utwo... 1940-12 ,
- Ocalenie przypadkowo spotkanej dziewczyny przez panią Narcyzę (Mar... 1944-05 ,
- Dr Felicja Felhorska, która przez przez dwa lata trzymała w swym m... 1942 ,
- Wyciąganie z getta Józefa Gitler-Barskiego - przykład rozmów telef... 1943-01 ,
- Zburzenie domu na Freta 16, gdzie mieściło się dowództwo AL. Prawi... 1944-08-26 ,
- Problemy z pozbywaniem się niepotrzebnych papierów. Papiery zbytec... 1941 ,
- 'Górale' - banknoty pięćsetzłotowe, nazywane tak od widniejącego n... ,
- Wsteczny meldunek - aby go uzyskać, należało zdobyć dowód, że było... 1942-04 ,
- 'Chrzczenie nożem' - zabieg likwidujący skutki obrzezania. Swego c... ,
- Aresztowanie i zniknięcie Reny Bratman i jej narzeczonego. Ludzie,... ,
- Wymawianie mieszkań Żydom po wybuchu Powstania Warszawskiego. Najc... 1944-08 ,
- Cena jakiej zażądał gospodarz 'pięcioraczków' (Poli Elster, Henryk... 1944-07 ,
- Spotkanie Barbary i Adolfa Bermanów z Celiną Lubetkin, Antkiem Cuk... 1944-12-07 ,
- "Kogutek" - popularna nazwa proszku od bólu głowy. ,
- Zieleniak - targowisko warzywne na ul. Grójeckiej 95 (róg Opaczews... 1944-08 ,
- Sposób na uzyskanie zwolnienia w obozie pruszkowskim (po upadku Po... 1944-10-03 ,
- Spotkanie Ignasia "Byczka" ( wódz tzw. papierosiarzy) z... ,
- Sklepik ze starymi książkami na rogu Franciszkańskiej i Nowiniarsk... ,
- Książki - jedyny produkt, który w czasie wojny potaniał. Małe ksią... 1939-09 ,
- Zimą 1942 Mechlis (przyjaciel Lejba Szura) zaczął sporządzać katal... 1942-11 ,
- "Czwórka" - [IV kolonia WSM], blok Krasińskiego 18, gdzi... 1944-08-01 ,
- Przemówienie Krystyny (Ziuty) Grajpel w radiu Lublin. Kilka dni wc... 1944-09-17 ,
- Przemówienie świąteczne z okazji żydowskiego Nowego Roku nadane pr... 1944-09-17 ,
- Tryb życia Barbary Temkin Bermanowej, jej męża i kilku innych osób... 1944-09 ,
- "Chrzciny" - wymyślanie danych, niezbędnych do dokumentó... 1940 ,
- Ostatni wielki "chrzest" [wymyślanie danych (imię, nazwi... ,
- Zakład im. świętego Józefa na Sewerynowie - stołówka. Jak opisuje... 1943 ,
- Likwidacja szpitala dla psychicznie chorych "Zofiówka".... 1942-08-19 ,
- Autentyczne metryki - ludzie ubiegali się o nie za wszelką cenę, u... 1940 ,
- Odezwa antyfaszystowska, jedyna wówczas w Warszawie, wydana przez... 1939-09 ,
- Pokoik w biurze notariusza Chelmickiego przy ul. Miodowej 11 m. 10... 1942 ,
- Karty aprowizacyjne. System przydziału żywności na kartki (wprowad... 1939-12 ,
- Skrytka na ul. Promyka - po kapitulacji Powstania Warszawskiego 42... 1944-10-03 ,
- ul. Żurawia 24 m.7 - prywatne mieszkanie Eugenii Wąsowskiej-Leszcz... ,
- Buty o drewnianych podeszwach. Były czymś powszechnym w okupowanej... 1940 ,
- Sklepik 'babci' [Sędziowska 5] - sklepik w warzywami na rogu Filtr... ,
- Operacje kosmetyczne - garbatych nosów, zdradzających żydowskie po... 1940 ,
- Problem ujawniania się Żydów nawet w czasie Powstania Warszawskieg... 1944-08 ,
- Księgozbiór Szura - w swoim mieszkaniu na Lesznie 56, w jednym pok... 1941 ,
- "Haper" [Chaper] - porywacz, obiegowa w getcie warszawsk... 1941 ,
 
- 
                                
                                    Kiełbikowa
 p.